همه چیز برای سکانسبندی ماهرانه در سخنرانی و کنفرانسها
همه چیز از یک ایده ساده شروع می‌شود. همین که ایده پا به دنیا واقعی ذهن گذاشت کم کم ترس و وحشت از نوشتن متن وجودش را فرا می‌گیرد. با خودش می‌گوید چه طور می‌شود یک ایده را برای این که عملی شود و به مراحل اجرا برسد روی چند صفحه جای داد و در محدوده زمانی مشخص شده مدیریت کرد. این دغدغه‌ها همان دل‌مشغولی‌های یک فیلمنامه‌نویس هستند. مشغولیت‌هایی که شباهت خیلی زیادی به دغدغه‌های فکری یک سخنران دارند و انگار سخنران نیز مثل یک فیلمنامه‌نویس به همین سبک سکانسبندی ماهرانه در سخنرانی خود نیاز دارد.
سکانسبندی فن مهمی و آشنایی در صنعت فیلمسازی است که طی آن با حفط توالی، بخش‌های مختلف یک فیلم به صورت قسمت یا سکانس‌های جداگانه فیلمبرداری می‌شوند. در سخنرانی هم به شدت به این سکانسبندی نیاز داریم؛ چون در سخنرانی هم دقیقا مثل فیلم نمی‌توان تمام بخش‌ها را به یک باره بیان کرد و تحویل مخاطب داد!
اگر مطالب سخنرانی خود را آماده کرده‌اید اما فکر می‌کنید نظم و نظام مناسبی را برای ارائه آن‌ها ندارید، اگر فکر می‌کنید فن بیان شما در انتقال مطالب باعث سردرگمی و آشفتگی مخاطبان می‌شود و در نهایت احساس می‌کنید تلاش‌های شما برای داشتن سبک ثابت و قابل قبول در سخنرانی و ایجاد یک برند بی‌فایده است تکنیک‌های سکانسبندی ماهرانه در سخنرانی حلال مشکلات شما خواهد بود.
آن چه که در ادامه می‌خوانید مروری بر اهمیت سکانسبندی و انواع و اقسام سکانس‌بندی‌ها در سخنرانی می‌باشد.
سکانسبندی ماهرانه در سخنرانی و کنفرانسها
فرض کنید که متن سخنرانی شما سرشار از نکات و بندهایی است که بازگویی همه آن‌ها در آن واحد و به یک باره نه برای شما ممکن است و نه برای مخاطب سودی دارد. در چنین مواقعی مجبور هستید که برای بیان هر یک اولویت بندی در نظر بگیرید و مطابق با اولویت‌های ایجاد شده هر نکته را بیان کند. در چنین مواردی لزوم سکانسبندی در سخنرانی بیش‌تر احساس می‌شود.
سکانسبندی سخنرانی از نوع ساده
اگر موارد مد نظر شما در یک لیست ساده جای بگیرد و بدون هیچ گونه سلسله مراتبی و زیرمجموعه‌هایی تکمیل شود در این صورت شما سکانسبندی ساده و مختصری برای سخنرانی خود انجام داده‌اید. انواع و اقسام سکانسبندی ساده وجود دارد که می‌توان در سخنرانی‌های مختلف از آن‌ها بهره گرفت:
- سکانس یا توالی وابسته به زمان
- سکانس یا توالی‌های گام به گام
- سکانس دوگانه
- سکانسبندی موضوعی
- سکانس‌های مبتنی بر چشم‌انداز
برخی از این سکانس‌بندی‌ها را در ادامه با هم بررسی می‌کنیم:
معرفی سکانس یا توالی وابسته به زمان
این نوع سکانسبندی ماهرانه در سخنرانی بر اساس زمان به وقوع پیوستن یک حادثه مرتب می‌شود. کاربرد آن را بیش‌تر در سخنرانی‌هایی که اطلاعات آماری در اختیار مخاطبان قرار می‌دهند می‌بینیم؛ مثلا:
- بخش‌های کلیدی در جنگ سال 1812
- یک روز از زندگی فلان شخص در تاریخ
- مراحل رشد و بالندگی کودک در دوران زندگانی
- مروری بر گذشته، حال و آینده یک صنعت/شغل/ رشته و…
برای این دست از سخنرانی‌ها به ابزار و مواد خاصی هم احتیاج دارید. در سخنرانی وابسته به زمان معمولا از یک تم یا زمینه ملموس، فرضیه، روش‌های تجربی، داده‌ها، تجزیه و تحلیل در مباحث و نهایتا نتیجه‌گیری استفاده می‌شود.
سکانسبندی وابسته به زمان؛ خوب یا بد؟
از آن جایی که گوش ما به داستان شنیدن عادت دارد و داستان‌ها هم مطابق با همین سکانسبندی یعنی به ترتیب زمانی به وقوع می‌پیوندند پس ظاهرا به گوش شنونده دل‌نشین و مفید واقع خواهد شد. با این حال به دلیل توالی اتفاقات و لزوم استفاده از برخی کلمات تکراری مثل “سپس”، “بعد” و…شاید کمی خسته کننده به نظر برسد.
معرفی سکانسبندی دوگانه
سکانس‌هایی که به صورت دوتایی هستند عموما کوتاه هستند و از دو بخش یا آیتم تشکیل شده‌اند. مثلا:
- قرار گرفتن مزایا در برابر معایب یک سوژه: در این بخش معمولا طرفداران و مخالفان استفاده از یک فناوری، بهره‌وری از یک روش یا خط مشی مقابل هم قرار می‌گیرند
- تقابل علل در مقابل معلول: مثل تاثیر آب روی گیاهان و نحوه رشد آن‌ها
- تقابل مشکلات در برابر راه حل‌ها: مثل راه‌هایی که برای حل مشکل ساخت و ساز روی گسل تهران پیشنهاد می‌شود
سکانسبندی دوگانه؛ خوب یا بد؟
این شیوه از سکانسبندی ماهرانه در سخنرانی به دلیل شفاف‌سازی دو نقطه کاملا متقابل خیلی قابل فهم است؛ با این حال به اندازه کافی منعطف نیست که بتواند تمام سوژه‌های مدنظر ما را شامل شود. گاهی به این روش حقایق را ساده‌تر و خفیف‌تر از آن چه که هست جلوه می‌دهند!
معرفی سکانس مبتنی بر چشم‌انداز
در این روش به جای نگاه بر جنبه‌های مختلف یه موضوع، نگاهی کاملا کلی و فراگیر به یک مسئله اما از نگاه لنز‌های مختلف یک دوربین خواهیم داشت. مثلا اگر قرار باشد درباره نحوه مدیریت یک سازمان صحبت کنید این سکانسبندی می‌تواند از چشم‌انداز افراد مختلفی بررسی شود:
- مدیریت سازمان از دید کارمندان
- مدیریت سازمان از دید سخنگویان
- مدیریت سازمان از دید مصرف‌کننده
- سکانسبندی مبتنی بر چشم‌انداز؛ خوب یا بد؟
این نوع سکانسبندی به مخاطبان اجازه تحلیل بهتری می‌دهد و فضا انتقادی و تعاملی در سخنرانی ایجاد می‌کند. در چنین حالتی فرصت انتقاد، پیشنهاد و نظرات به وجود می‌آید. با این حال نمونه‌های مختلف این نقد و بررسی از دید افراد مختلف گاهی ممکن است خسته‌کننده شود.
معرفی سکانسبندی موضوعی
وقتی که هیچ نوع دسته‌بندی خاصی برای بخش‌بندی سخنرانی به ذهنتان نمی‌رسد و از طرف دیگر هم سایر سکانسبندی ماهرانه در سخنرانی را امتحان کرده‌اید به ناچار تنها راهی که برای شما باقی می‌ماند سکانسبندی بر اساس موضوع است. در چنین مواردی موضوعات قابل بحث در سخنرانی را به عنوان یک سکانس انتخاب می‌کنید و به آن جزئیات اضافه می‌کنید؛ مثل:
- نگرانی بابت شیوع مصرف سیگار در نوجوانان زیر 18 سال (آثار، خطرات و راهکار)
- حذف کنکور در ایران (چالش‌ها، هزینه‌ها و تغییرات پیش رو)
سکانسبندی موضوعی؛ خوب یا بد؟
این نوع سکانسبندی را در انواع سخنرانی‌ها می‌بینیم و همین که سخنران به تغییر اسلایدها می‌پردازد یعنی بخش‌های مختلف را به صورت موضوعی بیان می‌کند. با این حال طبیعت این روش طوری است که در آن خبری از محتوا بصری نیست و پیوسته باید حرف بزنید و حرف بزنید!
سکانسبندی سخنرانی از نوع مرکب و پیچیده
سکانس‌بندی‌های ساده برای سخنرانی‌های کوتاه‌تر مثل سخنرانی ده دقیقه‌ای بسیار کاربردی و مفید است؛ اما به تدریج که نطق ما طولانی‌تر می‌شود دیگر روش قبلی پاسخگو نیست. در چنین شرایطی باید به دنبال سکاس‌بندی از نوع مرکب و پیچیده باشیم.
مزیت این نوع سکانسبندی انعطاف بیش‌تر آن است. هر گاه که بخواهید می‌توانید به مطالبی که قرار است در سخنرانی گفته شود نکته تازه‌ای اضافه کنید. فرض کنید قرار است درباره فرهنگ کشور ایران صحبت کنید و آن را به افراد بیگانه طی کنفرانسی معرفی نمایید. با استفاده از سکانسبندی مرکب، لیست شما ترکیبی به صورت زیر خواهد داشت:
- مقدمه
- غذا
- زیرمجموعه غذا شامل غذاهای سنتی جنوبی، غذاهای مناطق کُرد نشین، غذاهای مناطق آذری زبان
- موسیقی
- زیرمجموعه موسیقی شامل سازهای سنتی ایران، افراد صاحب سبک در ایران
- ادبیات
- زیرمجموعه ادبیات شامل ادبیات کهن، ادبیات حماسی، ادبیات داستانی
انتخاب موضوع جذاب برای کنفرانس را کلیک کنید